Kraje Unii Europejskiej

     Pierwsze zamysły stworzenia połączonej Europy pozostawały zamknięte w kręgu filozofów i wizjonerów. Zjednoczona Europa była wyrazem humanistycznych i pokojowych ideałów, w późniejszym czasie zniszczonych przez II wojnę światową i totalitaryzm jaki wprowadzały niektóre państwa wobec innych. Konflikty między państwami opóźniały powstanie zjednoczonej Europy. Dopiero powojenna refleksja się nad złem terroru i ruchów totalitarnych zrodziły pomysł stworzenia takiej organizacji, która mogłaby przezwyciężyć ludzki antagonizm. Powstały dwie ideologie: Włocha Albiero Spinelli I Jean Monneta. Pierwsza z nich miała na celu dialog i zasadę komplementarności władz lokalnych, narodowych i europejskich, drugą zaś - projekt funkcjonowania mechanizmu europejskiego nastawionego na częściowe cedowanie części uprawnień z poziomu narodowego na poziomu narodowego na poziom wspólnoty. Dzisiaj obydwie tezy są połączone i przenikają się w twierdzeniu, że obok władz narodowych musi istnieć również władza europejska rządząca demokratycznie wszystkimi działalnościami krajów tegoż kontynentu.

Unia Europejska w dzisiejszej postaci powstała dzięki wysiłkowi zwolenników zjednoczonej Europy i ich działalności prowadzonej od 1950 roku. Zadaniem Unii jest działalność na niwie gospodarczej, politycznej, społecznej, praw obywatela i stosunków państw członkowskich z innymi krajami.

Wspólnota miała sześciu członków-założycieli:

Belgia, której stolicą jest Bruksela, liczy 972 tys. ludności. Powierzchnia Belgii wynosi 30,5 tys. km2, natomiast mieszkańców jest 10 mln. Językiem Urzędowym jest język francuski oraz flamandzki. Państwo to położone jest między północną Francją i Niemcami. W gospodarce belgijskiej zachodzą zmiany w rozmieszczeniu i strukturze gałęziowej. Maleje znaczenie hutnictwa, przemysłu ciężkiego i metalurgicznego, a wzrasta petrochemii, włókiennictwa, przemysłu elektromaszynowego. Belgia razem z Holandią i Luksemburgiem tworzą kraje Beneluksu, gdzie obecnie znajdują się siedziby najwyższych urzędów UE.

Największym z tych państw jest Holandia. Językiem urzędowym jest holenderski, a powierzchnia jest równa 41,9 tys. km2. W państwie mieszka 14,9 mln ludzi, natomiast w Amsterdamie - stolicy - 1,08 mln. Przemysł w Holandii charakteryzuje się dużą dynamiką, szybkim przystosowywaniem się do wymagań rynku i silnym powiązaniem z kapitałem międzynarodowym. Kraj ten ma dostęp do Morza Północnego, więc na północy dominują ośrodki handlu morskiego. W Holandii rozwija się rolnicwto i sadownictwo. Trwają prace nad nowymi odmianami i gatunkami roślin. Wiele państw korzysta z doświadczenia tego narodu i bierze z niego przykład.

Kolejnym państwem jest Luksemburg mający stolicę o tej samej nazwie i ludności nie przekraczającej 80 tys. Państwo to zajmuje powierzchnię 2,6 tys km2 , a ludność wynosi zaledwie 0,4 mln. Księstwo Luksemburg obejmuje górzystą część Ardenów. W niewielkim stopniu rozwija się tu tylko chów zwierząt. Luksemburg położony jest w części centralnej UE, dlatego stał się siedzibą wielu jej urzędów, a także zarządów wielkich światowych instytucji. Z ich funkcjonowania oraz turystyki pochodzą główne dochody kraju.

Niemcy zajmują obszar 356,7 tys. km2. Stolicą jest Berlin liczący 3,9 mln. Państwo to położone jest w centrum Europy na ważnych szlakach komunikacyjnych. Terytorium Niemiec podzielone jest na 16 krajów związkowych (landów), które są ze sobą ściśle powiązane. Jest to kraj silnie zagospodarowany. Wiąże się to z kłopotami z ochroną środowiska. Kraj jest bogaty w surowce mineralne (węgiel brunatny i kamienny), a także surowce chemiczne. Niemcy są najludniejszym krajem europejskim, jednak stopniowo społeczeństwo starzeje się, a wskaźnik przyrostu naturalnego nadal jest ujemny. Niemcy - na początku lat 90-tych zjednoczyły się, ponieważ państwo było podzielone na NRD i RFN. Gdy zburzono mur berliński mogło powstać suwerenne i niezależne państwo niemieckie.

Ludność Francji wynosi 57,8 mln, a powierzchnia 551,5 tys. km2 , stolicą jest Paryż liczący 10,6 mln ludności. Zajmuje część Europy zachodniej. Większą część kraju stanowią niziny, a tylko piątą część terytorium góry i wzniesienia (Alpy Francuskie). Gospodarka Francji rozwija się bardzo dynamicznie. Nowe technologie, odkrycia i wynalazki lokują ją na bardzo wysokim miejscu wśród krajów najlepiej rozwiniętych. We Francji rozwinął się przemysł spożywczy. Produkowane są przede wszystkim wina i przetwory mleczne oraz mięsa i płody rolne. Problemem rolnictwa francuskiego tak jak w większości krajów UE jest osiągnięcie równowagi między cenami płodów rolnych i kosztami ich produkcji.

Stolicą Włoch jest Rzym liczący 2,8 mln ludności. Powierzchnia państwa wynosi 301,2 tys. km2 . Językiem urzędowym jest włoski. Kraj ten zajmuje półwysep Apeniński oraz wyspy: Sycylię i Sardynię oraz wiele mniejszych. Włochy mają dostęp do Morza Śródziemnego, Adriatyckiego i Jońskiego. Zasoby surowców mineralnych są niewielkie. Jedynie rtęć i siarka przynoszą większe dochody. Jednak największy kapitał pochodzi z turystyki, jest to jedno z najczęściej odwiedzanych państw naszego kontynentu. Liczne zabytki, dzieła sztuki przyciągają wielu turystów.

Wszystkie wymienione państwa łączył przede wszystkim wspólny rynek węgla i stali. Stopniowo wzrastały idee pokojowe, ponieważ udało się je połączyć w pewną instytucjonalną całość. Począwszy do 1957 roku, kiedy to ratyfikacja projektu armii europejskiej spotkała się z oporem Francji, 6 państw członkowskich postanowiło utworzyć wspólnotę ekonomiczną opartą na swobodnym przepływie kapitału, towarów, usług i pracowników. 1 lipca 1968 roku zniesiono wszelkie opłaty celne od wyrobów przemysłowych.

Sukcesy "szóstki" zachęciły Wielką Brytanię, Danię i Irlandię do wstąpienia do wspólnoty. Było to jednak poprzedzone trudnymi negocjacjami. W 1973 roku wspólnota powiększyła się do 9 państw.

Wielka Brytania jest krajem o pow. 244 tys. km2 i ludności 58,2 mln. Stolicą jest Londyn liczący ponad 6,9 mln mieszkańców. Jest to kraj wyspiarski, czyli położony jest na wyspie. Posiada około 100 dużych portów, z których część położona jest w głębi lądu. Wyspiarskie położenie w pobliżu najbardziej uczęszczanych szlaków morskich prowadzących z różnych stron świata do Europy i sąsiedztwo dobrze rozwiniętych państw kontynentu jest czynnikiem korzystnie wpływającym na gospodarkę. Intensywnie rozwija się tu rolnictwo - uprawiane są buraki cukrowe, chmiel, wiele zbóż, prosperuje hodowla bydła mlecznego.

Irlandia położona jest na odrębnej wyspie. Charakteryzuje się soczystą zielenią łąk i pastwisk, co jest związane z wilgotnym morskim klimatem. W Irlandii dominuje chów bydła, owiec oraz trzody chlewnej, uprawa lnu i ziemniaków. Miejscowe surowce są podstawą przemysłu spożywczego i włókienniczego, głównie lniarskiego.

Dania zajmuje obszar 43,1 tys. km2 . Zamieszkuje ją 5,2 mln ludności. Stolicą jest Kopenhaga (1,34 mln ludności), a językiem urzędowym jest duński. Kraj jest ubogi w surowce mineralne, jednak mieszkańcy potrafili wykorzystać warunki naturalne dla rozwoju rolnictwa. Osiągane są najwyższe na świecie plony pszenicy i buraków cukrowych. Pozycja Danii w gospodarce rolnej świata jest bardzo wysoka, zwłaszcza w wytwarzaniu mięsa wieprzowego oraz mleka i jego przetworów. Mimo tego w rolnictwie pracuje zaledwie co piąty Duńczyk.

W latach 70-tych gdy świat przeżywał kryzys walutowy zjednoczonym państwom łatwiej było przezwyciężyć trudne czasy. Dlatego w 1981 roku do Unii Europejskie weszły: Grecja, Hiszpania i Portugalia.

Grecja zajmuje południe górzystego półwyspu bałkańskiego, wyspę Kretę i wiele innych mniejszych wysp na morzy Egejskim. Stolicą Grecji są Ateny, zamieszkiwane przez 748 tys. ludzi. Kraj ma pow. 132 tys. km2 . Turystyka jest tu głównym źródłem dochodów. Wiele zabytków i pozostałości po naszych przodkach ściągają tu wielu ludzi. Kraj ten uważany jest za spadkobiercę kultury starożytnej. W porównaniu z innymi krajami EU ma niski PKB na jednego mieszkańca, dlatego wielu Greków decyduje się na emigrację zarobkową.

Hiszpania zajmuje powierzchnię 504,8 tys. km2 . Ludność nie przekracza 40 mln. Kraj leży na półwyspie Iberyjskim, poza częścią kontynentalną zajmuje także wyspy Baleary i Wyspy Kanaryjskie.

Hiszpania jest krajem przemysłowo-rolniczym. W rolnictwie największe znaczenie mają uprawy owoców - eksport do wszystkich krajów Europy.

W Lizbonie - stolicy Portugalii - zamieszkuje 2,8 mln osób. Cały kraj natomiast 9,9 mln. Powierzchnia wynosi 92,4 tys. km2 . Portugalczycy zajmują się przemysłem maszynowym i włókienniczym oraz rybołóstwem i rolnictwem. Na rynku europejskim znane są portugalskie sardynki i wyroby z kory dębu korkowego.

Gdy Wspólnota podpisała umowy z państwami Afryki, wzmocniła swe znaczenie na arenie międzynarodowej. UE prowadząc swe interesy jednomyślnie i demokratycznie rosła w swojej sile i doprowadziła do realizacji swych interesów. 1-go stycznia 1995 roku do Unii przyłączono trzy nowe państwa. Specyfika Austrii, Szwecji i Finlandii wzbogacała Unię i otwierała nowe możliwości środkowej i północnej części kontynentu. Mimo że UE stara się o jak największe zjednoczenie, każde z państw zachowuje swoją niezależność. Najbogatsze kraje to narody, które zakładały UE, a więc kraje Beneluksu, Francja, Włochy, Niemcy oraz Wielka Brytania. UE ma swoją główną siedzibę w Brukseli. To tam zapadają najważniejsze decyzje dotyczące Europy, a poniekąd całego świata. Mniej ważne urzędy znajdują się w Hadze, Luksemburgu, a nowopowstałe w Strasburgu. Powstało wiele komisji i urzędów mających na celu dalszy rozwój zjednoczonej Europy. Są to m.in.: Komisja Wspólnot Europejskich, Parlament Europejski, Rada Europejska - powstała w Essen. UE stanowi najbardziej zaawansowaną organizację integracji wielosektorowej, której powołaniem jest działanie zarówno na polu gospodarczym, społecznym, politycznym jak i w dziedzinie praw człowieka i stosunków zagranicznych 15 krajów, które są jej członkami. Traktat o Unii powstał w Maastricht, jest konstytucyjnym fundamentem tego organizmu wiążącym państwa członkowskie więzami prawnymi wykraczającymi poza zwykłe stosunki wynikające z umów między suwerennymi państwami. UE sama tworzy prawodawstwo, któremu podlegają wszyscy obywatele europejscy. Proces jednoczenia UE postępował i postępuje bardzo szybko. Sześć państw założycielskich, początkowo powiązanych tylko umowami gospodarczymi (EWWiS); stopniowo wzrastała i odnosiła sukcesy.

Proces rozszerzania wspólnoty nadal trwa. Data wejścia do UE kolejnych państw to prawdopodobnie rok 2003 - 2005. Wśród państw aspirujących do Unii jest także Polska razem z Węgrami i Czechami.

22 maja 2000

Opracowała Julia Kłoczko    Zespół Szkół Społecznych STO w Olecku

  Back Punkt Informacji Europejskiej

Internet LO Olecko Ostatnia zmiana: